Czy sztuczna inteligencja może zrozumieć emocje lepiej niż ludzie?
Duże modele językowe (LLM) to rodzaj algorytmów sztucznej inteligencji zdolnych do rozumienia i generowania ludzkiego języka dzięki przetwarzaniu olbrzymich zbiorów danych. Wraz ze wzrostem ich złożoności i coraz większym podobieństwem do ludzi, ich możliwości w zakresie replikowania ludzkich emocji będą stale rosły.
Kto dysponuje większym ilorazem inteligencji emocjonalnej?
Rozwój inteligencji emocjonalnej w tego rodzaju modelach może istotnie poprawić ich osiągi w zakresie wykrywania i rozumienia stanów emocjonalnych, a także reagowania na ich występowanie. Pozostaje tylko pytanie o to, jak wygląda w praktyce ich zdolność do rozumienia emocji i generowania inteligentnych emocjonalnie zachowań. Aby odpowiedzieć na te pytania, zespół badawczy z Uniwersytetu Genewskiego (UNIGE) i Uniwersytetu Berneńskiego (UniBE) w Szwajcarii przeprowadził badania sześciu modeli sztucznej inteligencji, w tym ChatGPT, wykorzystując oceny inteligencji emocjonalnej pierwotnie zaprojektowane na potrzeby oceny ludzi. Wyniki badania zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Communications Psychology”(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Wybraliśmy pięć testów powszechnie stosowanych zarówno w badaniach, jak i w środowisku korporacyjnym. Obejmowały one scenariusze charakteryzujące się dużym ładunkiem emocjonalnym, które miały na celu ocenę rozumienia i regulowania emocji, a także zarządzania stanami emocjonalnymi”, wyjaśnia Katja Schlegel, główna autorka badania, a także wykładowczyni i główna badaczka Wydziału Psychologii Osobowości, Psychologii Różnicowej i Oceny Instytutu Psychologii na UniBE, której wypowiedź została przytoczona w komunikacie prasowym(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Jeden z przykładowych scenariuszy miał formę pytania: „Jeden ze współpracowników Michaela ukradł jego pomysł i otrzymał niezasłużone gratulacje. Jaka reakcja Michaela byłaby w tej sytuacji najskuteczniejsza?” W pytaniu były dostępne cztery odpowiedzi, które obejmowały kłótnię z odpowiedzialnym współpracownikiem, rozmowę z przełożonym o sytuacji, żywienie cichej urazy do współpracownika oraz kradzież innego pomysłu. Celem takiego scenariusza jest pokazanie, w jaki sposób testy inteligencji emocjonalnej umożliwiają ocenę procesów podejmowania decyzji w trudnych okolicznościach. Najskuteczniejszą reakcją w tej sytuacji jest rozmowa z przełożonym, ponieważ umożliwia rozwiązanie problemu w profesjonalny i uczciwy sposób, dodatkowo nie stanowi działania pod wpływem impulsu ani nie prowadzi do szukania możliwości odwetu.
Wysokie wyniki w testach inteligencji emocjonalnej
„Duże modele językowe osiągały w tych badaniach znacząco wyższe wyniki - 82 % poprawnych odpowiedzi w porównaniu do 56 % w przypadku ludzi. Wskazuje to, że modele SI nie tylko rozumieją emocje, ale także wiedzą, na czym polega okazywanie inteligencji emocjonalnej w praktyce”, twierdzi Marcello Mortillaro, starszy badacz w Szwajcarskim Ośrodku Nauk Afektywnych UNIGE. Aby dokładniej zbadać zdolność sztucznej inteligencji do oceny inteligencji emocjonalnej, naukowcy poprosili model ChatGPT-4 opracowanie nowych testów, w których wzięło udział ponad 400 osób. Wygenerowane przez sztuczną inteligencję testy inteligencji emocjonalnej dorównywały ocenom opracowanym przez ekspertów pod względem przejrzystości i realizmu. „Okazały się równie wiarygodne, przejrzyste i realistyczne, jak pierwotne testy, których opracowanie zajęło wiele lat”, dodaje Schlegel. „Oznacza to, że duże modele językowe są w stanie nie tylko znaleźć najlepszą odpowiedź spośród różnych dostępnych opcji, ale także generować nowe scenariusze dostosowane do pożądanego kontekstu. To wskazuje, że modele takie jak ChatGPT dysponują wiedzą emocjonalną i potrafią myśleć o emocjach”, podsumowuje Mortillaro. Możliwość szybkiego generowania nowych i rzetelnych testów inteligencji emocjonalnej charakteryzuje się istotnym potencjałem. Przy odpowiednim nadzorze ekspertów, sztuczna inteligencja może istotnie przyczynić się do rozwoju dziedzin zwykle uważanych za domenę ludzi, takich jak edukacja, coaching i rozwiązywanie konfliktów.
Słowa kluczowe
SI, inteligencja emocjonalna, duży model językowy, emocje, ChatGPT