Nowe projekty umów handlowych opracowane z myślą o zrównoważonej przyszłości
Handel od niepamiętnych czasów kojarzony jest ze wzrostem gospodarczym i ograniczaniem ubóstwa, tworzeniem miejsc pracy i innowacyjnością. Nie da się jednak ignorować jego daleko idących konsekwencji społecznych i środowiskowych - zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, które mimo wszystko są często pomijane w dyskusjach na ten temat.
Wpływ handlu na zrównoważony rozwój
Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu TRADE4SD(odnośnik otworzy się w nowym oknie) postawił sobie za cel zbadanie, w jaki sposób można przekształcić umowy handlowe, aby lepiej wspierać realizację celów zrównoważonego rozwoju ONZ(odnośnik otworzy się w nowym oknie), zwłaszcza w kontekście systemów rolno-spożywczych. W tym celu członkowie konsorcjum przeanalizowali powiązania między handlem a konkretnymi celami zrównoważonego rozwoju. „Odkryliśmy, że choć handel może potencjalnie przyczyniać się do zmniejszania ubóstwa i poprawy bezpieczeństwa żywnościowego, może również nieść za sobą poważne konsekwencje dla środowiska, takie jak wylesianie i wzrost emisji gazów cieplarnianych”, wyjaśnia Attila Jambor, koordynator projektu. Debaty dotyczące handlu skupiają się jednak przede wszystkim na wymiarze gospodarczym, często kosztem zagadnień społecznych i środowiskowych. Zespół projektu TRADE4SD podkreśla znaczenie tych obaw i wykorzystania pełnego potencjału handlu na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Wnioski z badań terenowych
Partnerzy konsorcjum przeprowadzili dogłębne studia przypadków w Ghanie (kakao), Wietnamie (kawa) i Tunezji (oliwa z oliwek), badając wpływ unijnych umów handlowych na zrównoważony rozwój. Badania wykazały istotne różnice w sposobie uwzględniania i wdrażania postanowień dotyczących zrównoważonego rozwoju w umowach handlowych. Na przykład umowa handlowa zawarta między Wietnamem i Unią Europejską zawiera specjalny rozdział dotyczący handlu i zrównoważonego rozwoju, opracowany z myślą o standardach ochrony środowiska i przepisów prawa pracy. Praktyczny wpływ tych zapisów na zrównoważony rozwój sektora kawy pozostaje ograniczony ze względu na niewystarczające zaangażowanie zainteresowanych stron i ograniczenia możliwości. Z kolei w Ghanie, której umowa o partnerstwie gospodarczym z Unią Europejską nie zawiera konkretnego rozdziału dotyczącego handlu i zrównoważonego rozwoju, zainteresowane strony uznają zrównoważony rozwój za klucz do długoterminowej konkurencyjności na rynkach unijnych. Negocjacje trwające w Tunezji obejmują progresywne zapisy dotyczące środowiska, zwłaszcza w zakresie zarządzania zasobami wodnymi i zrównoważonego rolnictwa, jednak dyskusje nadal są w toku. „Nasze studia przypadków pokazały, że zaangażowanie interesariuszy i budowanie potencjału są niezbędne - bez nich postanowienia dotyczące zrównoważonego rozwoju pozostają słowami na papierze”, podkreśla Jambor.
Od badań naukowych do zaleceń strategicznych
Zespół projektu TRADE4SD opracował zestaw opartych na dowodach zaleceń mających na celu zwiększenie wpływu umów handlowych na zrównoważony rozwój. Zespół podkreśla, że międzynarodowe umowy handlowe muszą wspierać rolników małorolnych i zapewniać lepszy dostęp do rynków, a także oferować ukierunkowane szkolenia i pomoc techniczną. Udział lokalnych interesariuszy w negocjacjach handlowych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, że strategia jest realistyczna, sprawiedliwa i służy lokalnym potrzebom. Zespół projektu TRADE4SD nawołuje także do fundamentalnej zmiany sposobu, w jaki zrównoważony rozwój jest uwzględniany w umowach handlowych w formie rozdziałów dotyczących tego zagadnienia, które wyraźnie łączą praktyki handlowe z celami zrównoważonego rozwoju. Co istotne, aby osiągnąć zrównoważone rezultaty, przed wdrożeniem umów należy przeprowadzić ich rygorystyczną ocenę pod kątem zrównoważonego rozwoju. Jak uważa Jambor: „Strategia handlowa nie powinna być już odizolowana - powinna być połączona z szerszymi unijnymi ramami zrównoważonego rozwoju poprzez rozwój współpracy i koordynacji między różnymi instytucjami i obszarami strategicznymi”.
Wizja przyszłości
Kolejny etap prac w ramach projektu TRADE4SD obejmuje rozpowszechnianie rezultatów wśród decydentów na szczeblach krajowym, unijnym i globalnym. Oprócz wpływania na przyszłe negocjacje handlowe, zespół planuje także wsparcie lokalnych interesariuszy. „Chcemy, aby nasze badania przekładały się na realne zmiany, przez co rozumiemy włączenie zrównoważonego rozwoju do każdego etapu strategii handlowej i wspieranie współpracy między sektorami”, podsumowuje Jambor.
Słowa kluczowe
TRADE4SD, zrównoważony rozwój, umowy handlowe, cele zrównoważonego rozwoju, handel i zrównoważony rozwój, rolno-spożywcze, strategia handlowa
