DOSKONAŁA BAZA NAUKOWA - Przyszłe i Powstające Technologie (FET)

DOSKONAŁA BAZA NAUKOWA - Przyszłe i Powstające Technologie (FET)

Cel szczegółowy

Cel szczegółowy polega na wspieraniu radykalnie nowych technologii, z uwzględnieniem możliwości otwarcia nowych obszarów europejskiej wiedzy i technologii oraz przyczynienia się do powstawania nowej generacji gałęzi przemysłu w Europie poprzez badanie nowatorskich koncepcji obarczonych wysokim ryzykiem – w oparciu o fundamenty naukowe. Zapewniając elastyczne wsparcie dla zorientowanej na osiąganie celów i interdyscyplinarnej współpracy badawczej w różnych skalach oraz przyjmując innowacyjne praktyki w zakresie badań naukowych, dąży się do określenia i wykorzystania możliwości oferujących długofalowe korzyści obywatelom, gospodarce i społeczeństwu. Przyszłe i powstające technologie zapewnią Unii wartość dodaną w przypadku nowoczesnych badań naukowych na rubieżach wiedzy.
Przyszłe i powstające technologie wspomagają badania naukowe i technologie wykraczające poza granice tego, co jest znane, akceptowane lub szeroko przyjmowane oraz wspierają nowatorskie i wizjonerskie myślenie w celu otwarcia obiecujących dróg ku efektywnym nowym technologiom, z których część może zapoczątkować wiodące paradygmaty technologiczne i intelektualne na kolejne dziesięciolecia. Przyszłe i powstające technologie wspierają działania w kierunku wykorzystywania małoskalowych możliwości badawczych we wszystkich dziedzinach, w tym w powstających dopiero zagadnieniach oraz wielkich, naukowych i technologicznych wyzwaniach wymagających ścisłej współpracy między programami z całej Europy i spoza niej. To podejście jest zorientowane na doskonałość i obejmuje weryfikację przedkonkurencyjnych pomysłów dotyczących kształtowania przyszłości technologii, umożliwiając społeczeństwu i przemysłowi czerpanie korzyści z multidyscyplinarnej współpracy badawczej, która musi zostać podjęta na poziomie europejskim poprzez połączenie badań naukowych opartych na nauce oraz badań stymulowanych celami i wyzwaniami społecznymi lub konkurencyjnością przemysłową.

Uzasadnienie i unijna wartość dodana

Radykalne przełomy prowadzące do przeobrażeń w coraz większym stopniu są uzależnione od intensywnej współpracy między dyscyplinami nauki i technologii (np. informacji i komunikacji, biologii, bioinżynierii i robotyki, chemii, fizyki, matematyki, modelowania w medycynie, nauki o Ziemi, materiałoznawstwa, neurobiologii i kognitywistyki, nauk społecznych lub ekonomii), a także sztuką, naukami behawioralnymi i humanistyką. Może to wymagać nie tylko najwyższej jakości w zakresie nauki i technologii, lecz także nowych postaw i nowatorskich interakcji między szerokim wachlarzem podmiotów zainteresowanych badaniami naukowymi.
Nad niektórymi pomysłami można pracować w małej skali, podczas gdy inne bywają tak skomplikowane, że wymagają szeroko zakrojonego wspólnego wysiłku podejmowanego przez dłuższy czas. Duże gospodarki na świecie zdają sobie z tego sprawę, w związku z czym nasila się globalna konkurencja w wyszukiwaniu i wykorzystaniu pojawiających się możliwości technologicznych na rubieżach nauki, mogących mieć istotne oddziaływanie na innowacje i korzyści dla społeczeństwa. Aby te działania były skuteczne, konieczne może okazać się ich szybkie rozwinięcie do dużej skali poprzez wspólną europejską akcję skoncentrowaną na wspólnych celach, z myślą o osiągnięciu masy krytycznej, promowaniu synergii oraz uzyskaniu optymalnego efektu dźwigni.
FET uwzględnia całe spektrum stymulowanych nauką innowacji: od oddolnych i prowadzonych na małą skalę badań opartych na pomysłach będących w zarodku lub wymagających weryfikacji, po budowę nowych społeczności badawczych i innowacyjnych wokół nowych dziedzin badań naukowych sprzyjających przeobrażeniom, a także wielkoskalowe i wspólne inicjatywy badawcze oparte na agendach przewidujących osiągnięcie ambitnych i wizjonerskich celów. Każdy spośród tych trzech poziomów zaangażowania ma szczególną wartość, uzupełniając pozostałe i umożliwiając synergię z nimi. Np. prowadzone na małą skalę badania mogą ujawnić potrzebę opracowania nowych zagadnień, co może skutkować poważną, opartą na odpowiednim planie działania interwencją. Mogą one angażować szeroką gamę podmiotów zainteresowanych badaniami naukowymi, w tym młodych naukowców i MŚP intensywnie korzystające z badań naukowych, a także społeczności zainteresowanych stron (społeczeństwo obywatelskie, decydenci i przemysł, a także naukowcy z sektora publicznego), jednoczących się wokół kształtujących się, dojrzewających i różnicujących się i zmieniających agend badawczych.

Ogólne kierunki działań

FET ma charakter wizjonerski, sprzyjający przeobrażeniom i niekonwencjonalny, natomiast w prowadzonych w jego ramach działaniach stosuje się różne typy logiki, od całkowitego otwarcia po różne stopnie strukturyzacji zagadnień, społeczności i finansowania.
Różne rodzaje logiki znajdują odzwierciedlenie w działaniach, we właściwej skali, pozwalając na identyfikację i wykorzystanie możliwości zapewnienia długoterminowych korzyści obywatelom, gospodarce i społeczeństwu:

(a) FET Open

Sprzyjając nowatorskim pomysłom („FET Open”), FET wspierają znajdujące się na wczesnych etapach koncepcje badawcze w zakresie nauki i technologii, zmierzające do stworzenia podstaw radykalnie nowych przyszłych technologii poprzez zakwestionowanie obecnych paradygmatów i eksplorację nieznanych obszarów. Oddolny proces wyboru, szeroko otwarty na wszelkie pomysły badawcze, dostarcza zróżnicowanego portfela ukierunkowanych projektów. Kluczowe będzie wczesne wskazanie obiecujących nowych obszarów, wynalazków i tendencji, a także przyciąganie nowych i cechujących się dużym potencjałem podmiotów zainteresowanych badaniami naukowymi i innowacjami.

(b) FET Proactive

Wspierając nowo powstające zagadnienia i społeczności („FET Proactive”), FET, w ścisłym powiązaniu z tematyką wyzwań społecznych i wiodącej pozycji w przemyśle, obejmują swoim zakresem wiele obiecujących kierunków badań poszukiwawczych, odznaczających się potencjałem wytworzenia masy krytycznej wzajemnie powiązanych projektów, które obejmują szeroki wachlarz wieloaspektowych działań badawczych i przyczyniają się do utworzenia europejskiej puli wiedzy.

(c) FET Flagships

Podejmując wielkie interdyscyplinarne wyzwania naukowe i technologiczne („FET flagships”), FET, przy pełnym uwzględnieniu projektów przygotowawczych FET, wspierają ambitne, realizowane na dużą skalę, stymulowane nauką i technologią badania zmierzające do osiągnięcia naukowego i technologicznego przełomu w dziedzinach określonych jako mające znaczenie, w których w otwarty i przejrzysty sposób uczestniczą państwa członkowskie i odpowiednie zainteresowane strony. Takie działania mogłyby skorzystać na skoordynowaniu programów europejskich, krajowych i regionalnych. Postęp naukowy powinien zapewnić mocne i szerokie podstawy dla przyszłych innowacji technologicznych i ich wykorzystania w gospodarce, a także nowe korzyści dla społeczeństwa. Działania te realizowane są z wykorzystaniem istniejących instrumentów finansowania.
40% zasobów FET zostanie przeznaczone na FET Open.